Trong phiên họp ngày 22-24/04/2014, Nhóm điều phối thuốc sử dụng trên người được phê duyệt theo quy trình không tập trung và thừa nhận lẫn nhau (CMDh) thuộc Cơ Quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) đã hoàn toàn nhất trí với khuyến cáo của Ủy ban đánh giá nguy cơ cảnh giác dược (PRAC) về việc hạn chế sử dụng các thuốc chứa domperidon. Các thay đổi bao gồm giới hạn chỉ định chỉ sử dụng thuốc để điều trị triệu chứng nôn và buồn nôn, giới hạn liều dùng và hiệu chỉnh liều thận trọng theo cân nặng khi dùng cho trẻ em, giảm thời gian điều trị.
Ảnh minh họa
Domperidon được cấp phép lưu hành ở một số Quốc gia trong liên minh châu Âu để điều trị triệu chứng nôn và buồn nôn do nhiều nguyên nhân khác nhau (trên cả đối tượng trẻ em), ngoài ra còn dùng để điều trị các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, ợ nóng.
Việc rà soát các chế phẩm chứa domperidon được đề xuất bởi Cơ quan quản lý dược phẩm Bỉ do quan ngại về tác dụng trên tim mạch của thuốc. Domperidon dùng đường tiêm đã bị rút khỏi thị trường từ năm 1985 cũng do những tác dụng phụ này. Các tác dụng bất lợi nghiêm trọng trên tim mạch như kéo dài khoảng QT, rối loạn nhịp tim đã từng được đánh giá bởi Nhóm chuyên môn Cảnh giác dược Châu Âu (Pharmacovigilance Working Party - PhVWP) thuộc EMA. Năm 2011, PhVWP đã khuyến cáo cập nhật vào nhãn thuốc chứa domperidon các nguy cơ và cảnh báo sử dụng thuốc thận trọng đối với những bệnh nhân mắc bệnh tim mạch. Tuy nhiên, các biến cố bất lợi trên tim mạch ở bệnh nhân sử dụng domperidon vẫn tiếp tục được báo cáo, do đó PRAC được yêu cầu đánh giá lại lợi ích/nguy cơ của thuốc đối với các chỉ định được phê duyệt để đưa ra quyết định trên toàn châu Âu.
PRAC khuyến cáo thuốc chứa domperidon vẫn có thể tiếp tục sử dụng để điều trị triệu chứng nôn và buồn nôn nhưng cần giảm liều khuyến cáo. Cụ thể là, đối với người lớn và trẻ vị thành niên cân nặng từ 35kg trở lên, liều dùng theo đường uống giảm xuống còn 10mg, 3 lần/ngày hoặc đặt trực tràng 30mg, 2 lần/ngày. Đối với trẻ em và trẻ vị thành niên cân nặng dưới 35kg, liều được khuyến cáo theo đường uống là 0,25mg/kg cân nặng, 3 lần/ngày. Dạng thuốc lỏng cần có dụng cụ chia liều để dùng thuốc chính xác theo trọng lượng cơ thể. PRAC cũng khuyến cáo thời gian sử dụng thuốc không nên quá 1 tuần.
Domperidon cũng được khuyến cáo không nên sử dụng để điều trị các triệu chứng như đầy hơi, ợ nóng. Không nên sử dụng thuốc cho bệnh nhân suy giảm chức năng gan trung bình hoặc nặng, bệnh nhân kéo dài khoảng QT, rối loạn nhịp tim hoặc tăng nguy cơ gặp các phản ứng tương tự. Ngoài ra, không nên sử dụng đồng thời với các thuốc khác có cùng tác dụng phụ trên tim mạch hoặc làm giảm giáng hóa domperidon trong cơ thể (do tăng nguy cơ gặp phản ứng bất lợi). Thông tin sản phẩm cũng cần được sửa đổi cho phù hợp. Những chế phẩm đường uống hàm lượng 20mg và viên đạn hàm lượng 10mg hoặc 60mg được khuyến cáo nên bị rút khỏi thị trường. Các khuyến cáo này cũng được áp dụng cho chế phẩm phối hợp domperidon với cinnarizin tại các nước có lưu hành dạng phối hợp này.
Khuyến cáo của PRAC được đưa ra sau khi đánh giá cẩn thận tất cả bằng chứng về hiệu quả và độ an toàn của domperidon được công bố bao gồm các nghiên cứu, bài tổng quan, dữ liệu thực nghiệm, báo cáo phản ứng bất lợi, nghiên cứu hậu mãi. Mối liên quan giữa domperidon và nguy cơ gặp phản ứng bất lợi nghiêm trọng trên tim mạch đã được chứng minh khá rõ ràng, đặc biệt với bệnh nhân trên 60 tuổi, bệnh nhân dùng liều hằng ngày trên 30mg hoặc dùng đồng thời với các thuốc khác có cùng tác dụng phụ trên tim mạch hoặc thuốc làm giảm giáng hóa domperidon trong cơ thể. PRAC cũng lưu ý rằng giảm liều khuyến cáo và thời gian điều trị là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ của thuốc.
Mặc dù đã được sử dụng từ khá lâu, nhưng dữ liệu về hiệu quả của domperidon trên trẻ em và hiệu quả của dạng thuốc đạn vẫn còn hạn chế, do đó cần tiến hành các nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này.
Khuyến cáo của PRAC đã được trình lên Nhóm điều phối thuốc sử dụng trên người được phê duyệt theo quy trình không tập trung và thừa nhận lẫn nhau (CMDh) thuộc Cơ Quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) để đưa ra thảo luận trong phiên họp ngày 22-24/04/2014.
Ngày 25/04/2014, Nhóm điều phối thuốc sử dụng trên người được phê duyệt theo quy trình không tập trung và thừa nhận lẫn nhau (CMDh) thuộc Cơ Quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) đã ra kết luận chính thức về vấn đề này. Theo đó, CMDh hoàn toàn nhất trí với khuyến cáo của PRAC về việc hạn chế sử dụng các thuốc chứa domperidon. Các thay đổi bao gồm giới hạn chỉ định chỉ sử dụng thuốc để điều trị triệu chứng nôn và buồn nôn, giới hạn liều dùng và hiệu chỉnh liều thận trọng theo cân nặng khi dùng cho trẻ em, giảm thời gian điều trị.
CMDh cũng đưa ra khuyến cáo cho cán bộ y tế như sau:
- Các bằng chứng đã chỉ ra sự tăng nguy cơ gặp các phản ứng bất lợi nghiêm trọng trên tim mạch liên quan đến việc sử dụng domperidon bao gồm kéo dài khoảng QT, xoắn đỉnh, loạn nhịp thất nghiêm trọng và đột tử do tim mạch. Nguy cơ này cao hơn ở bệnh nhân trên 60 tuổi, bệnh nhân dùng liều hàng ngày lớn hơn 30mg và bệnh nhân sử dụng đồng thời các thuốc làm kéo dài khoảng QT hoặc thuốc ức chế CYP3A4.
- Lợi ích của domperidon đối với chỉ định điều trị nôn và buồn nôn vẫn vượt trội hơn nguy cơ của thuốc. Các bằng chứng về hiệu quả của domperidon đối với những chỉ định khác vẫn chưa đầy đủ.
- Chỉ sử dụng domperidon với liều thấp nhất có hiệu quả và trong thời gian ngắn nhất. Thời gian điều trị không nên vượt quá 1 tuần.
- Liều dùng được khuyến cáo ở người lớn (và trẻ vị thành niên ≥ 35kg) là 10mg uống, tới 3 lần/ngày (liều tối đa 30mg/ngày). Người lớn có thể sử dụng dạng đặt trực tràng 30mg 2 lần/ngày.
- Với những chế phẩm thích hợp cho trẻ em, liều được khuyến cáo theo đường uống là 0,25mg/kg cân nặng, 3 lần/ngày. Dạng thuốc lỏng cần có dụng cụ chia liều để đong liều chính xác cho trẻ em.
- Chống chỉ định các chế phẩm chứa domperidon cho bệnh nhân suy gan nặng, bệnh nhân bị kéo dài khoảng QT hoặc mắc bệnh tim mạch như suy tim sung huyết, bệnh nhân sử dụng đồng thời các thuốc làm kéo dài khoảng QT hoặc thuốc ức chế CYP3A4.
- Các dạng bào chế không phù hợp với khuyến cáo mới sẽ được rút khỏi thị trường, kể cả những dạng thuốc phối hợp domperidon và cinnarizin.
Tổng hợp: Trần Thị Thu Hằng