Hydroxycloroquin được biết là có khả năng làm tăng tác dụng hạ đường huyết của các thuốc đái tháo đường. Tuy nhiên, hiện trong y văn có báo cáo về hiện tượng hạ đường huyết do hydroxycloroquin ở những bệnh nhân không dùng đồng thời các thuốc gây hạ đường huyết. Hai ca báo cáo như vậy được nhắc đến dưới đây là ở những bệnh nhân được kê hydroxycloroquin để điều trị bệnh về khớp. Trong các trường này, hydroxycloroquin được xác định là thuốc có khả năng nhất gây hạ đường huyết ở những bệnh nhân này.
Hydroxycloroquin được biết là có khả năng làm tăng tác dụng hạ đường huyết của các thuốc đái tháo đường. Tuy nhiên, hiện trong y văn có báo cáo về hiện tượng hạ đường huyết do hydroxycloroquin ở những bệnh nhân không dùng đồng thời các thuốc gây hạ đường huyết. Hai ca báo cáo như vậy được nhắc đến dưới đây là ở những bệnh nhân được kê hydroxycloroquin để điều trị bệnh về khớp. Trong các trường này, hydroxycloroquin được xác định là thuốc có khả năng nhất gây hạ đường huyết ở những bệnh nhân này.
Báo cáo đầu tiên mô tả về một bệnh nhân nam 62 tuổi mắc bệnh viêm khớp dạng thấp và đang sử dụng sulphasalazin, methotrexat, prednisolon và leflunomid. Hai tháng sau khi bệnh nhân dùng thêm hydroxycloroquin 200 mg hàng ngày, bệnh nhân có hiện tượng hạ đường huyết (nồng độ glucose trong máu là 10 mg/dL hay 0,56 mmol/L) dẫn đến mất ý thức. Bệnh nhân được kết luận là hạ đường huyết thứ cấp sau khi dùng hydroxycloroquin sau khi tất cả những nguyên khác có thể dẫn đến hạ đường huyết bị loại bỏ (ví dụ như: u đảo tụy, uống rượu, dùng thuốc đái tháo đường đường uống, dùng insulin).
Báo cáo thứ hai mô tả về một bệnh nhân nữ 80 tuổi, hiện tượng hạ đường huyết xuất hiện trên bệnh nhân 4 lần và dẫn đến ngất đột ngột và mất ý thức. Tất cả hiện này đều diễn ra trong khoảng thời gian 4 tháng bệnh nhân dùng hydroxycloroquin 400 mg hàng ngày. Những thuốc bệnh nhân dùng đồng thời không bao gồm các thuốc đái tháo đường đường uống hay insulin. Sau khi ngừng dùng hydroxycloroquin, không có bất cứ cơn hạ đường huyết nào được báo cáo trên bệnh nhân trong vòng 24 tháng theo dõi.
Một báo cáo khác đã được ghi nhận có mô tả hiện tượng hạ đường huyết do sử dụng cloroquin trên bệnh nhân. Trong báo cáo này, nồng độ glucose máu của bệnh nhân nhiều lần hạ xuống mức thấp hơn 36 mg/dL (hoặc 2 mmol/L) mặc dù bệnh nhân liên tục được truyền dextrose. Mặc dù không rõ mức liều và chỉ định của cloroquin dùng cho bệnh nhân, kết quả khám nghiệm tử thi cho thấy nồng độ cloroquin trong khoảng tử vong do ngộ độc cloroquin (52,7 mg cloroquin/100 g mô gan). Các chuyên gia cho rằng hiện tượng hạ đường huyết có liên quan đến ngộ độc cloroquin.
Cơ chế giải thích việc hydroxycloroquin hay cloroquin có thể gây ra hiện tượng hạ đường huyết được củng cố bởi các nghiên cứu trên động vật và in vitro. Bằng chứng in vitro cho thấy rằng cloroquin làm giảm sự phân rã của insulin nội bào, tăng tích lũy insulin nội bào, làm chậm quá trình tái sản xuất receptor và kích thích chất vận chuyển glucose qua trung gian insulin. Ở các nghiên cứu trên động vật, việc điều trị lâu ngày bằng cloroquin được kết luận là làm tăng giải phóng insulin ở chuột, khi quan sát thấy việc dùng hydroxycloroquin cho chuột bị đái tháo đường làm tăng nồng độ insulin và làm giảm nồng độ glucose.
(Ảnh minh họa: Internet)
Thông tin từ các Cơ quan Quản lý (CQQL) Dược phẩm trên thế giới
Tháng 10/2013, sau khi CQQL Dược phẩm châu Âu (EMA) rà soát lại thông tin hiện có trong cơ sử dữ liệu EudraVigilance và trong y văn, CQQL này đã đưa ra khuyến cáo rằng các nhãn thuốc chứa hydroxycloroquin và cloroquin cần phải nhắc đến nguy cơ hạ đường huyết trên bệnh nhân liên quan đến việc dùng thuốc.
Gần đây, vào tháng 7/2014, Health Canada đã thực hiện đánh giá các thông tin và cũng đưa kết luận rằng những bằng chứng hiện có là đủ để khẳng định mối liên hệ giữa hydroxycloroquin và hiện tượng hạ đường huyết, bao gồm những ca ở mức độ nghiêm trọng như mất ý thức và nhập viện.
Thông tin từ Cơ quan Quản lý Dược phẩm Singapore (HSA)
Cho đến nay, HSA chưa nhận được bất cứ báo cáo ADR nào về hiện tượng hạ đường huyết liên quan đến việc dùng hydroxycloroquin hay cloroquin. Các cán bộ y tế tại Singapore được khuyến cáo nên cảnh giác đối với những dấu hiệu hay triệu chứng của hạ đường huyết trên bệnh nhân đang dùng cloroquin hoặc hydroxycloroquin, bất kể bệnh nhân có dùng đồng thời các thuốc hạ đường huyết hay không. HSA đang làm việc với các công ty dược để thực hiện bổ sung cảnh báo về nguy cơ hạ đường huyết đối với các hộp đựng và tờ HDSD của các thuốc chứa hydroxycloroquin và cloroquin.
Nguồn: Adverse Drug Reaction News volume 16 number 3, December 2014
Tổng hợp tin: Nguyễn Mai Hoa, Hoàng Vân Hà