Erythropoietin và chứng bất sản hồng cầu đơn

Thông tin chính

- Chứng bất sản hồng cầu đơn được báo cáo sau khi điều trị bằng erythropoietin

- Hầu hết các trường hợp phản ứng bất lợi xảy ra trên bệnh nhân mắc bệnh thận mạn và điều trị bằng erythropoietin tiêm dưới da

- Nếu bệnh nhân mắc bất sản hồng cầu đơn, ngừng điều trị bằng erythropoietin và xem xét làm xét nghiệm kháng thể erythropoietin

(Ảnh minh họa: nguồn internet)

Thông tin chung

Bất sản hồng cầu đơn (PRCA) đã được báo cáo sau khi điều trị bằng erythropoietin tái tổ hợp (r-HuEPO),đặc biệt là với thuốc Eprex. Hầu hết các trường hợp biến cố bất lợi xảy ra ở những bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính đã sử dụng Eprex đườngtiêm dưới da.  Eprex là chất kích thích tạo hồng cầu được sử dụng để điều trị hoặc ngăn ngừa hội chứng thiếu máu do nhiều nguyên nhân.

Bất sản hồng cầu đơn

PRCA là tình trạnghiếm gặp của thiếu máu nặng đặc trưng bởi số lượng hồng cầu lưới rất thấp và thiếu tiền nguyênhồng cầu trong tủy xương.Tất cả các dòng tế bào khác đều bình thường cả về mặt số lượng và hình dạng.  Các nghiên cứu về sắt cho thấy nồng độ ferritin và độ bão hòa transferrin tăngcao do hồng cầu bị bắt giữ vàtạo ra các kho dự trữ sắt.

PRCA là kết quả của việc tạo ra các kháng thể immunoglobulin G trung hòa chống lại thành phần protein của erythropoietin tái tổ hợp.  Những kháng thể trung hòa này phản ứng chéo với erythropoietin nội sinh, ức chế sự phát triển của tiền nguyênhồng cầu trong tủy xương.

Xử trí

Nếu bệnh nhân được chẩn đoán mắc PRCA, ngừng điều trị r-HuEPO ngay và xét nghiệm tìm kháng thể erythropoietin.  Nếu phát hiện có kháng thể với erythropoietin, bệnh nhân không nên chuyển sang thuốc kích thích tạo hồng cầu khác, vì các kháng thể chống erythropoietin phản ứng chéo với các chất kích thích tạo hồng cầu khác. Cần loại trừ các nguyên nhân khác gây PRCA như nhiễm virus (đặc biệt là parvovirus B19), bệnh ác tính, hội chứng tan máu, bệnh tự miễn và bệnh viêm khớp dạng thấp huyết thanh dương.

Các báo cáo tại New Zealand

Tính đến tháng 9 năm 2018, Trung tâm theo dõi phản ứng có hại (CARM) đã nhận được 11 báo cáo trường hợp bất sản hồng cầu đơn sau khi điều trị bằng erythropoietin.Thời gian khởi phát được ghi nhận trong 10 bài báo cáo, dao động từ 1 tuần đến 26 tháng (trung vị 8,4 tháng).

Nguồn: https://www.medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/December%202018/Erythropoietin%20and%

20Pure%20Red%20Cell%20Aplasia.htm

Điểm tin: Đỗ Thu Thanh, Nguyễn Thị Tuyến