HSA thông báo tới các cán bộ y tế thông tin cập nhật về hai nghiên cứu dược lý học gần đây sử dụng dữ liệu từ các cơ quan quản lý thuốc của Đan Mạch, cho thấy mối liên hệ phụ thuộc liều tích lũy giữa việc sử dụng kéo dài các loại thuốc có chứa hydrochlorothiazid và ung thư da không tế bào hắc tố (NMSC).

Hydrochlorothiazid là thuốc lợi tiểu thường được sử dụng đơn độc hoặc kết hợp với các thuốc điều trị tăng huyết áp khác để kiểm soát huyết áp cao. Sử dụng liều tích lũy cao hydrochlorothiazid (ví dụ, ≥ 50.000mg, tương ứng với 12. 5mg mỗi ngày trong 11 năm) dẫn đến tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) ([OR]=1.29; 95%CI = 1.23-1.35) và ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) (OR=3.98; 95%CI= 3.68-4.31).

HSA hiện đang đánh giá dữ liệu có sẵn về rủi ro tiềm ẩn này, bao gồm cả hai nghiên cứu và sẽ cung cấp cập nhật về các khuyến nghị sau khi hoàn thành bài đánh giá.

Kết quả từ các nghiên cứu dược lý học ở Đan Mạch

Hai nghiên cứu dược lý học gần đây sử dụng dữ liệu từ các cơ quan quản lý thuốc của Đan Mạch đã tìm thấy mối liên hệ phụ thuộc liều tích lũy giữa việc sử dụng hydrochlorothiazid và NMSC.

Một nghiên cứu bao gồm 71.533 bệnh nhân mắc BCC và 8.629 bệnh nhân mắc SCC, tương ứng với tỷ lệ dân số 1:20 theo độ tuổi và giới tính. Bệnh nhân được ghép tạng, chẩn đoán HIV hoặc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch đã bị loại trừ, vì đó là những yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư da. Sử dụng hydrochlorothiazide tích lũy cao (ví dụ, ≥ 50.000mg, tương ứng với 12. 5mg mỗi ngày trong khoảng 11 năm) có liên quan đến việc tăng nguy cơ BCC ( [OR]=1.29; 95%CI=1.23-1. 35) và SCC (OR = 3.98; 95%CI = 3.68-4.31). Các OR tương ứng dựa trên việc sử dụng hydrochlorothiazide liều cao ở 2.7% bệnh nhân và 2.1% đối chứng trong nhóm BCC, và 10% bệnh nhân và 2.8% đối chứng trong nhóm SCC.  Đáng chú ý, một mô hình phản ứng-liều lượng rõ rằng đã được quan sát trong nghiên cứu này cho cả BCC và SCC, với nguy cơ SCC tăng hơn 7 lần khi sử dụng tích lũy ≥200.000mg hydrochlorothiazid (BCC: OR = 1.54; 95%CI = 1.38-1.71; SCC: OR = 7.38; 95%CI = 6.32-8.60).

Trong một nghiên cứu khác của Đan Mạch, bao gồm 633 trường hợp mắc SCC ở môi, tương ứng với nhóm đối chứng gồm 63067 bệnh nhân, mối liên hệ phản ứng ứng- liều tích lũy giữa việc sử dụng hydrochlorothiazide và SCC ở môi cũng đã được chứng minh.  OR được điều chỉnh khi sử dụng hydrochlorothiazid là 2. 1 (95% CI = 1.7-2.6), tăng lên 3.9 (95% CI = 3.0-4.9) và 7.7 (95% CI = 5.7-10.5) với tương ứng với việc sử dụng hydrochlorothiazide liều tích lũy cao ≥25.000mg và ≥100.000mg.

Các động thái pháp lý quốc tế

Sau khi công bố hai nghiên cứu có nhóm đối chứng của Đan Mạch,EMA, Health Canada và New Zealand Medsafe đã tiến hành đánh giá an toàn về nguy cơ NMSC liên quan đến việc sử dụng hydrochlorothiazide.  EMA đã xem xét rằng có một mô hình hợp lý về mặt sinh học cho thấy việc tăng nguy cơ NMSC sau khi sử dụng hydrochlorothiazid liều tích lũy cao hơn, trong khi Bộ Y tế Canada kết luận NMSC là nguy cơ tiềm tàng của việc điều trị bằng hydrochlorothiazide kéo dài.  Tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế được ghi nhận trong các nghiên cứu được xem xét. Cả ba cơ quan đều khuyến nghị rằng cần cập nhật thêm nguy cơ NMSC trong hướng dẫn sử dụng HCTZ.  Bệnh nhân dùng hydrochlorothiazid được khuyến khích thực hiện các biện pháp phòng ngừa như hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và tia cực tím (UV) để giảm thiểu nguy cơ ung thư da.

Tình hình ở Singapore và khuyến cáo của HSA

Từ năm 2011 đến 2015, tỷ lệ mắc ung thư da ở nam giới và phụ nữ Singapore lần lượt là 19.3 và 14.4 trên 100.000 người. Loại ung thư da phổ biến nhất là NMSC, bao gồm chủ yếu là SCC và BCC.  Các yếu tố nguy cơ đã biết đối với NMSC bao gồm việc tiếp xúc với tia cực tím, ức chế miễn dịch, thuốc cảm quang và làn da sáng hoặc sáng. 

Cơ chế của NMSC do hydrochlorothiazid có thể là do các hoạt động nhạy cảm của hydrochlorothiazid, có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư tại các vị trí tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cũng như gây ra phản ứng viêm mãn tính. 

Cho đến nay, HSA chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào về NMSC bị nghi ngờ có liên quan đến việc sử dụng hydrochlorothiazid. Ba công ty sản xuất đăng ký lưu hành các thuốc có chứa HCTZ đã gửi thư thông báo tới các cán bộ y tế, cũng như bắt đầu cập nhật thêm thông tin về nguy cơ NMSC trong hướng dẫn sử dụng các thuốc này, để ngăn ngừa nguy cơ NMSC ở các bệnh nhân đang sử dụng HCTZ.

Do tỷ lệ mắc NMSC khác nhau giữa các quốc gia khác nhau và rủi ro còn phụ thuộc vào các yếu tố nguy cơ như loại da, HSA đang xem xét bằng chứng từ các kết quả nghiên cứu và dữ liệu liên quan khác để đánh giá nguy cơ an toàn, từ đó đưa ra các động thái phù hợp.

Trong khi đánh giá an toàn HSA đang tiếp tục tiến hành, các cán bộ y tế nên xem xét những phát hiện từ hai nghiên cứu dược lý học của Đan Mạch trước khi kê đơn hydrochlorothiazide cho bệnh nhân. HSA sẽ cung cấp thông tin cập nhật về kết quả đánh giá ngay khi hoàn thành. Các cán bộ y tế được khuyến khích báo cáo bất kỳ trường hợp nghi ngờ nào về NMSC liên quan đến hydrochlorothiazide với HSA.

Nguồn: Tại đây,

Người tổng hợp: Đỗ Thu Thanh – Nguyễn Phương Thúy