Health Canada đã tiến hành đánh giá mối liên quan giữa nguy cơ tiêu cơ vân và tương tác thuốc giữa các thuốc ức chế kinase phụ thuộc cyclin (cyclin-dependent kinase inhibitors - CKDI) và các thuốc ức chế enzym HMG-CoA reductase (statin). Việc đánh giá an toàn này được thực hiện sau khi Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA) tiến hành nghiên cứu về nguy cơ tiêu cơ vân khi phối hợp palbociclib với các statin. Tiêu cơ vân là một tình trạng hiếm gặp nhưng có thể đe dọa tính mạng, trong đó, các tế bào cơ vân bị phá hủy và các sản phẩm của quá trình này được giải phóng vào máu. Điều này có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng các cơ quan như suy thận. Tiêu cơ vân là phản ứng có hại đã được ghi nhận đối với các thuốc statin. Ngoài ra, một số loại thuốc có thể làm tăng mức độ phơi nhiễm của cơ thể với statin, từ đó làm gia tăng nguy cơ tiêu cơ vân liên quan đến statin. Do đó, nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá nguy cơ tiềm ẩn của tiêu cơ vân liên quan đến tương tác thuốc giữa CDKI và statin.

Bối cảnh tại Canada

Nhóm thuốc CDKI được chỉ định để điều trị một loại ung thư vú phổ biến. Tại Canada, CDKI đã được cấp phép lưu hành từ năm 2016. Hiện tại, nhóm CDKI gồm 3 thuốc là abemaciclib, palbociclib và ribociclib, được bào chế dưới dạng viên nén hoặc viên nang uống đơn thành phần. 

Statin (bao gồm: atorvastatin, fluvastatin, lovastatin, pravastatin, rosuvastatin and simvastatin) là thuốc kê đơn, thường được sử dụng kết hợp với chế độ ăn uống để giảm mức cholesterol và triglycerid trong máu, đồng thời giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ về bệnh lý tim mạch. Statin đã được lưu hành tại Canada từ năm 1995. Các statin được bào chế dưới dạng viên nén hoặc viên nang uống chứa đơn thành phần hoặc dạng phối hợp.

Trong 5 năm gần đây, có hơn 27.000 đơn thuốc CDKI được cấp phát tại Canada, trong đó palbociclib chiếm gần 80% tổng số đơn thuốc. Trong cùng khoảng thời gian đó, khoảng 237 triệu đơn thuốc statin được cấp phát, trong đó rosuvastatin và atorvastatin chiếm trên 90% tổng số đơn.

Kết quả đánh giá an toàn

Health Canada tiến hành đánh giá dựa trên các thông tin được cung cấp bởi nhà sản xuất, cơ sở dữ liệu Canada Vigilance và tài liệu y văn hiện có.Health Canada ghi nhận được 13 bệnh nhân (1 bệnh nhân tại Canada và 12 bệnh nhân trên thế giới) bị tiêu cơ vân khi sử dụng đồng thời CDKI (palbociclib hoặc ribociclib) và statin (rosuvastatin hoặc simvastatin). Tất cả các trường hợp này đều được đánh giá là có liên quan đến tương tác thuốc giữa CDKI và statin. Không ghi nhận được trường hợp tử vong nào trong 13 ca bệnh trên. Cụ thể, 13 bệnh nhân đều dùng statin trước khi bắt đầu CDKI. Trong đó, 8 bệnh nhân dùng statin hơn 1 năm mà không ghi nhận biến cố tiêu cơ vân. Tuy nhiên, 6 trong 8 bệnh nhân xuất hiện tình trạng tiêu cơ vân trong vòng 30 ngày sau khi bắt đầu phối hợp với CDKI. Điều này cho thấy CDKI có thể làm gia tăng sự phơi nhiễm của cơ thể với statin và dẫn đến tính trạng tiêu cơ vân.

Hiện tại chưa có thông tin cảnh báo về tương tác giữa hai nhóm thuốc này, tuy nhiên thông tin về cơ chế hoạt động từ tờ thông tin sản phẩm của các thuốc CDKI và statin cho thấy có khả năng xảy ra tương tác này. 

Health Canada cũng đánh giá một nghiên cứu phân tích tương tác thuốc giữa palbociclib liều 125 mg/ngày và atorvastatin liều 40 mg/ngày bằng phương pháp mô phòng trên máy tinh. Kết quả cho thấy palbociclib có thể làm tăng mức độ phơi nhiễm của cơ thể với atorvastatin ở người khỏe mạnh, do đó tăng nguy cơ tiêu cơ vân.

Mặc dù, hiện nay các trường hợp tiêu cơ vân mới chỉ được ghi nhận trên các bệnh nhân sử dụng đồng thời palbociclib/ribociclib với rosuvastatin/simvastatin, nhưng tổng thể bằng chứng cho thấy rằng tiêu cơ vân là nguy cơ tiềm ẩn do tương tác thuốc giữa 2 nhóm thuốc CDKI và statin.

Khuyến cáo từ Health Canada

- Health Canada kết luận có mối liên quan giữa tiêu cơ vân và tương tác thuốc giữa CDKI với statin. Health Canada sẽ cập nhật thông tin cảnh báo về nguy cơ tiêu cơ vân do tương tác với statin trên tất cả các tờ thông tin sản phẩm của CDKI. Đồng thời, thông tin về tương tác này đến các nhân viên y tế 

- Health Canada khuyến khích bệnh nhân và nhân viên y tế báo cáo tất cả các tác dụng không mong muốn liên quan đến CDKI hoặc statin.

- Health Canada sẽ tiếp tục giám sát an toàn khi phối hợp hai nhóm thuốc này, cũng như các thuốc đang lưu hành trên thị trường Canada và sẽ biện pháp quản lý phù hợp nếu phát hiện những biến cố bất lợi mới.