Một thử nghiệm ngẫu nhiên, có đối chứng, nhãn mở đã được tiến hành trên những bệnh nhân người lớn nhập viện được xác nhận nhiễm virus SARS-CoV-2, là nguyên nhân gây ra bệnh trên đường hô hấp Covid-19, với độ bão hòa oxy thực tế (SaO2) từ 94% trở xuống trong khí phòng hoặc tỉ lệ áp suất riêng phần của oxy (PaO2) so với nồng độ oxy trong khí thở vào (FiO2) ít hơn 300 mmHg. Các bệnh nhân được chỉ định ngẫu nhiên với tỉ lệ 1:1 để đưa vào nhóm sử dụng lopinavir - ritonavir (lần lượt 400 mg và 100 mg) 2 lần/ngày trong 14 ngày và được chăm sóc tiêu chuẩn, hoặc nhóm chỉ được chăm sóc tiêu chuẩn. Kết quả chính là thời gian cải thiện lâm sàng, được định nghĩa là thời gian từ lúc phân nhóm ngẫu nhiên đến thời điểm cải thiện 2 điểm trên thang đánh giá 7 mức độ hoặc bệnh nhân được xuất viện, tùy vào tiêu chí nào đạt trước.

Kết quả

Tổng cộng 199 bệnh nhân nhiễm SARS-CoV-2 được xác nhận bởi kết quả xét nghiệm đã lựa chọn ngẫu nhiên; 99 người được chỉ định vào nhóm sử dụng lopinavir - ritonavir, và 100 bệnh nhân cho nhóm chăm sóc tiêu chuẩn. Điều trị bằng lopinavir - ritonavir không dẫn đến khác biệt so với nhóm chăm sóc tiêu chuẩn về tiêu chí thời gian cải thiện lâm sàng (hazard ratio [HR] cải thiện lâm sàng: 1,24; 95% CI: 0,90 đến 1,72). Tỷ lệ tử vong trong 28 ngày tương đương nhau ở nhóm lopinavir - ritonavir và nhóm chăm sóc tiêu chuẩn (19,2% so với 25,0%; chênh lệch: -5,8%; 95% CI: -17,3% đến 5,7%). Tỉ lệ % bệnh nhân được phát hiện có ARN virus tại các thời điểm khác nhau là tương đương nhau. Trong một phân tích có chủ ý điều chỉnh, thời gian cải thiện lâm sàng trung bình khi sử dụng lopinavir - ritonavir ngắn hơn 1 ngày so với chăm sóc tiêu chuẩn (HR: 1,39; 95% CI: 1,00 đến 1,91). Các biến cố bất lợi liên quan đến đường tiêu hóa phổ biến hơn trong nhóm dùng lopinavir - ritonavir, nhưng các biến cố bất lợi nghiêm trọng phổ biến hơn trong nhóm chăm sóc tiêu chuẩn. Việc điều trị bằng lopinavir - ritonavir đã bị ngừng sớm ở 13 bệnh nhân (13,8%) do các biến cố bất lợi.

Kết luận

Ở những bệnh nhân người lớn nhập viện với bệnh lý Covid-19 nặng, không phát hiện lợi ích vượt trội khi điều trị bằng lopinavir - ritonavir so với chăm sóc tiêu chuẩn. Thử nghiệm trong tương lai ở những bệnh nhân nặng có thể giúp xác nhận hoặc loại trừ khả năng về một lợi ích điều trị.

Bài học từ nghiên cứu

Mặc dù lopinavir - ritonavir không tỏ ra có hiệu quả cao ở bệnh nhân Covid-19, nhiều điểm quan trọng có thể được rút ra từ nghiên cứu này. Trong đó, các nghiên cứu viên đã ưu tiên một cách hợp lý tốc độ nghiên cứu và thiết kế một thử nghiệm có thể giúp đưa ra câu trả lời nhanh chóng. Bài học rút ra từ nghiên cứu này có thể giúp thiết kế các nghiên cứu mới hơn. Bên cạnh đó, một điều rõ ràng là các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, có chất lượng cao, được tiến hành nhanh chóng có thể khả thi trong các điều kiện dịch tễ khác nhau, nay cả trong tình hình dịch bệnh nghiêm trọng ở Vũ Hán. Kết quả của các nghiên cứu này, dù đưa ra các phát hiện tích cực hay tiêu cực, sẽ đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc lâm sàng do đại dịch coronavirus nguy hiểm vẫn chưa kết thúc.

Nguồn: 

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2001282

https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMe2005477

Tóm tắt: Ngô Phước Long, Lương Anh Tùng