Các chất ức chế chọn lọc tái hấp thu serotonin (SSRI) và các thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrin (SNRI) được chỉ định trong điều trị cơn trầm cảm nặng và trong một số rối loạn lo âu. Nhiều nghiên cứu dịch tễ học về nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh ở trẻ phơi nhiễm với các thuốc này trong bụng mẹ khi mang thai đã được công bố. Trong số đó, một số nghiên cứu cho thấy đây là nguy cơ cần được giám sát. Vì vậy, Cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm Pháp (ANSM) đã cảnh báo cán bộ y tế cần thận trọng khi sử dụng nhóm thuốc này trên đối tượng phụ nữ mang thai. Bên cạnh đó, ANSM cũng duy trì việc giám sát tăng cường các nguy cơ liên quan đến việc sử dụng các thuốc này trong thai kỳ.

Các thuốc chống trầm cảm nhóm ức chế chọn lọc tái hấp thu serotonin (SSRI) và ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrin (SNRI)

Nhóm thuốc SSRI bao gồm Deroxat (paroxetin),  Prozac (fluoxetin),  Zoloft (sertralin),  Seropram (citalopram),  Seroplex (escitalopram), Floxyfral (fluvoxamin) và các thuốc generic. Nhóm thuốc SNRI bao gồm Effexor (venlafaxin),  Cymbalta (duloxetin), Norsee (mirtazapin), Ixel (milnacipran) và các thuốc generic. Các nhóm thuốc này được chỉ định trong điều trị cơn trầm cảm nặng và trong một số rối loạn lo âunhư rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), rối loạn hoảng sợ, rối loạn ám ảnh sợ xã hội, rối loạn lo âu lan tỏa hoặc rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh – Tóm tắt dữ liệu hiện có

Một số nghiên cứu dịch tễ gần đây cho thấy có sự tăng nguy cơ rối loạn dạng tự kỷ ở trẻ em phơi nhiễm với các thuốc chống trầm cảm trong bụng mẹ giai đoạn thai kỳ. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác không cho thấy có sự tăng nguy cơ này. Mặc dù vậy, các nghiên cứu cũng không loại trừ có mối liên quan giữa việc sử dụng thuốc trong thai kỳ ở mẹ với sự xuất hiện các rối loạn thần kinh ở trẻ sinh ra.

Theo yêu cầu của ANSM, cuối năm 2015, Ủy ban đánh giá nguy cơ Cảnh giác dược châu Âu (PRAC) cũng quyết định đánh giá lại các dữ liệu hiện có về nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh, đặc biệt dạng tự kỷ, ở trẻ phơi nhiễm với các thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI hoặc SNRI trong bụng mẹ trước đó. ANSM cũng duy trì việc giám sát tăng cường các nguy cơ liên quan đến việc phơi nhiễm các thuốc này trong thai kỳ và xem xét khả năng khai thác thêm dữ liệu các nghiên cứu khác từ Cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu (EMA).

Các nguy cơ đã biết liên quan đến việc sử dụng hai nhóm thuốc trên trong thai kỳ

Dữ liệu dịch tễ học đã mô tả việc sử dụng SSRI trong thai kỳ, đặc biệt trong ba tháng cuối, có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp động mạch phổi ở trẻ sơ sinh. Do có cùng cơ chế tác dụng, không loại trừ nguy cơ tương tự đối với các SNRI. Nguy cơ xuất hiện hội chứng serotonin hoặc hội chứng cai ở trẻ sơ sinh cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh. Gia tăng nguy cơ dị tật tim mạch (vách liên thất và liên nhĩ) cũng đã được ghi nhận ở trẻ sơ sinh phơi nhiễm với paroxetin hay fluoxetin.

Khuyến cáo của ANSM

• Khuyến cáo kê đơn các thuốc trầm cảm trên trong thai kỳ vẫn được giữ nguyên: chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết. Nên ưu tiên biện pháp điều trị không dùng thuốc (tâm lý trị liệu) nếu có hiệu quả và có thể thực hiện liên tục.
• Bệnh nhân không nên tự ý ngừng điều trị khi chưa có ý kiến của bác sĩ; tránh ngừng thuốc đột ngột do nguy cơ xuất hiện hội chứng cai thuốc.
• Cần truyền đạt các thông tin trêncho bệnh nhân khi kê đơn hoặc cấp phát các thuốc này

ANSM cũng lưu ý cần đánh giá lại sự cần thiết phải sử dụng bất kỳ thuốc nào trên đối tượng phụ nữ muốn mang thai cũng như đang mang thai trong suốt thai kỳ.

Nguồn: http://ansm.sante.fr/S-informer/Points-d-information-Points-d-information/Risque-de-troubles-neuro-developpementaux-chez-les-enfants-exposes-in-utero-a-certains-antidepresseurs-Point-d-information

Người điểm tin: Dương Khánh Linh, Trần Thu Thủy.