Ngày 15/08/2012, Cơ quan Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã ra khuyến cáo cần thận trọng khi sử dụng codein để giảm đau cho trẻ sau cắt amidan hoặc sau cắt V.A.
Ảnh minh họa
FDA đang xem xét lại các báo cáo về tác dụng không mong muốn nghiêm trọng gặp phải trên trẻ khi sử dụng codein để giảm đau sau cắt amidan hoặc V.A nhằm cải thiện hội chứng ngưng thở khi ngủ. Trong thời gian gần đây, y văn đã ghi nhận 3 trường hợp tử vong và 1 trường hợp suy hô hấp nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Các trường hợp này nằm trong độ tuổi từ 2-5 tuổi và đã được xác nhận có kiểu gen chuyển hóa nhanh khiến cơ thể chuyển hóa codein với tốc độ nhanh hơn, dẫn tới nồng độ morphin cao rõ rệt. Mức liều codein sử dụng đều nằm trong khoảng cho phép tuy nhiên sau khi sử dụng 1-2 ngày, các dấu hiệu nhiễm độc morphin bắt đầu xuất hiện. Ở 3 trẻ tử vong, khám nghiệm tử thi đều cho thấy nồng độ morphin cao hơn rõ rệt so với các trẻ bình thường dùng cùng mức liều. Lý giải hiện tượng này như sau:
Sau khi vào cơ thể, codein được chuyển hóa thành morphin thông qua enzym xúc tác là cytochrome P450 2D6 (CYP2D6). Một số người nhất định có kiểu gen làm cho enzym này hoạt hóa hơn, codein được chuyển hóa thành morphin nhanh và hoàn toàn hơn, do đó nồng độ morphin trong máu cao hơn so với người bình thường sử dụng codein. Nồng độ morphin cao có thể làm tăng nguy cơ khó thở, thậm chí dẫn tới tử vong. Ở những trẻ có khả năng chuyển hóa codein nhanh, việc sử dụng codein sau khi cắt amidan hoặc/và cắt V.A có thể gây ra một số vấn đề về đường thở và tăng nguy cơ tử vong. Tỷ lệ những người có kiểu gen chuyển hóa nhanh này khoảng từ 1-7/100 người, tuy nhiên tỷ lệ này có thể lên tới 28/100 người ở một số chủng tộc.
Hiện FDA đang tiến hành xem xét để xác minh xem có thêm trường hợp nào xảy ra do vô ý sử dụng quá liều hoặc tử vong do sử dụng codein; các tác dụng không mong muốn này có xảy ra khi điều trị trường hợp đau khác (như đau sau phẫu thuật…) hay không.
Thông tin của FDA dành cho cán bộ y tế:
· Các phản ứng có hại đe dọa tính mạng, thậm chí tử vong đã xảy ra trên một số trường hợp trẻ được sử dụng codein sau khi cắt amidan hoặc cắt V.A để cải thiện hội chứng ngưng thở lúc ngủ. Những trẻ này đã được xác nhận có kiểu gen chuyển hóa nhanh các chất, trong đó có codein, thông qua enzym xúc tác là cytochrome P450 2D6.
· Khi kê đơn các thuốc chứa codein, nên sử dụng liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất.
· Tư vấn cho cha mẹ hoặc người chăm sóc để có thể nhận biết các dấu hiệu nhiễm độc morphin. Khi trẻ xuất hiện các biểu hiện này, cần ngừng sử dụng codein cho trẻ và thông báo cho cán bộ y tế để có các biện pháp xử lý thích hợp.
· FDA có sẵn test dùng để xác định kiểu gen CYP2D6 của bệnh nhân.
· Tỷ lệ người có kiểu gen chuyển hóa nhanh thay đổi tùy từng chủng tộc nhất định.
· Cân nhắc các thuốc giảm đau thay thế cho trẻ sau phẫu thuật cắt amidan hoặc/và cắt V.A để cải thiện hội chứng ngưng thở lúc ngủ.
Thông tin cho cha mẹ và người chăm sóc:
· Trong một số trường hợp cụ thể khi sử dụng codein để giảm đau cho trẻ sau khi cắt amidan hoặc cắt V.A có nguy cơ gặp phải các tác dụng không mong muốn đe dọa tính mạng như khó thở, thậm chí tử vong. Những phản ứng bất lợi này có thể xảy ra ngay cả ở liều chỉ định của codein.
· Chỉ sử dụng codein cho trẻ khi cần thiết. Không dùng quá 6 liều mỗi ngày.
· Các biểu hiện phản ứng bất lợi khi sử dụng codein bao gồm lơ mơ buồn ngủ bất thường, khó thở hoặc thở phát ra tiếng ồn. Nếu trẻ có các dấu hiệu này, ngừng dùng codein và thông báo cho cán bộ y tế để có các biện pháp xử lý thích hợp.
· Cần trao đổi với cán bộ y tế khi có thắc mắc hoặc cần thêm thông tin về codein.
Người dich: Trần Thúy Ngần