Miếng dán fentanyl trên da: nhiễm độc opioid đe dọa tính mạng và tử vong do vô ý phơi nhiễm, đặc biệt ở trẻ em
Cung cấp thông tin rõ ràng cho bệnh nhân và điều dưỡng cách giảm tối đa nguy cơ vô ý phơi nhiễm và tầm quan trọng của việc loại bỏ miếng dán phù hợp. MHRA tiếp tục nhận được các báo cáo nhiễm độc opioid và quá liều fentanyl do vô ý phơi nhiễm từ miếng dán.
Khuyến cáo cho cán bộ y tế
- Luôn cung cấp đầy đủ thông tin hướng dẫn sử dụng miếng dán fentanyl an toàn cho bệnh nhân và người chăm sóc, quan trọng là:
+ Không sử dụng quá liều đã được kê đơn
+ Tuân thủ đúng tần suất dùng miếng dán, tránh chạm vào mặt dính của miếng dán và rửa tay sau khi dán.
+ Không cắt miếng dán và tránh để miếng dán tiếp xúc với nguồn nhiệt trong đó có nước nóng (bồn tắm, vòi hoa sen)
+ Đảm bảo đã gỡ các miếng dán cũ trước khi dán miếng mới.
+ Tuân thủ hướng dẫn bảo quản an toàn và loại bỏ phù hợp miếng dán đã qua sử dụng hoặc những miếng dán không cần dùng đến
- Đảm bảo bệnh nhân và người chăm sóc nhận thức được dấu hiệu và triệu chứng quá liều fentanyl và gọi cấp cứu ngay nếu nghi ngờ dùng quá liều.
- Với những bệnh nhân mắc phản ứng có hại nghiêm trọng, gỡ miếng dán ngay lập tức và theo dõi trong vòng 24 giờ.
- Báo cáo tất cả các trường hợp vô ý phơi nhiễm gây phản ứng có hại của thuốc hoặc nghi ngờ phản ứng có hại của thuốc.
(Ảnh: nguồn internet)
Bối cảnh
Vô ý phơi nhiễm với miếng dán fentanyl có thể xảy ra khi nuốt miếng dán hoặc miếng dán bị chuyển từ người này sang người khác (xem Drug Safety Update, tháng 9/2008 và Drug Safety Update tháng 7/2014). Năm 2014, sau cuộc rà soát của Châu Âu, EMA đã bổ sung một số khuyến cáo vào Tóm tắt đặc tính sản phẩm và Tờ thông tin cho bệnh nhân với những miếng dán fentanyl nhằm giảm tiểu tối đa nguy cơ vô ý phơi nhiễm.
Các báo cáo liên quan đến vô ý phơi nhiễm với miếng dán fentanyl
MHRA tiếp tục nhận các báo cáo liên quan đến vô ý phơi nhiễm với miếng dán fentanyl có thể dự phòng được. Từ tháng 7/2014 đến tháng 10/2018, MHRA đã nhận được 5 báo cáo tử vong liên quan đến vô ý phơi nhiễm, vô ý dùng quá liều hoặc không tuân thủ sử dụng thuốc. Nguyên nhân tử vong không được đề cập trong các báo cáo này nhưng được hiểu là có thể liên quan tới nhiễm độc opioid.
Cung cấp thông tin rõ ràng cho bệnh nhân và người chăm sóc
Tất cả các cán bộ y tế, đặc biệt là những người kê đơn và cấp phát miếng dán fentanyl, nên cung cấp thông tin rõ ràng cho bệnh nhân và người chăm sóc về nguy cơ vô ý phơi nhiễm với miếng dán do được chuyển từ người này sang người khác và nuốt phải miếng dán và việc loại bỏ miếng dán phù hợp.
Khuyên bệnh nhân và người chăm sóc tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn trên bao gói của miếng dán, vỏ hộp và trong tờ Thông tin cho bệnh nhân đính kèm.
Cần xử lý khẩn cấp các trường hợp vô tình phơi nhiễm với miếng dán fentanyl. Naloxone có thể giải độc do quá liều opioid.
Bảo quản và loại bỏ miếng dán fentanyl
Miếng dán fentanyl nên được bảo quản ngoài tầm mắt và tầm tay trẻ em. Sau khi sử dụng, miếng dán nên được gập lại để hai mặt tự dính lại với nhau, sau đó đặt vào túi đựng ban đầu. Những miếng dán đã qua sử dụng cũng nên để xa tầm mắt và tầm tay trẻ em, những miếng dán đã dùng vẫn có thể còn thuốc sót lại, có khả năng gây hại cho trẻ em và có thể dẫn tới tử vong.
Dấu hiệu và triệu chứng quá liều fentanyl
Cảnh báo bệnh nhân và người chăm sóc các dấu hiệu quá liều fentanyl, bao gồm ức chế hô hấp (khó thở hay khó nuốt), mệt mỏi, buồn ngủ rũ rượi, không thể tỉnh táo, đi lại hay nói một cách bình thường, cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hay lẫn lộn. Quá liều opioid có thể dẫn đến tử vong và cần cấp cứu ngay.
Thông tin về fentanyl
Fentanyl là thuốc giảm đau opioid hiệu lực mạnh – miếng dán fentanyl 25µg mỗi giờ tương đương với liều hàng ngày 90 mg morphin đường uống. Chỉ nên sử dụng miếng dán fentanyl cho những bệnh nhân đã từng dung nạp với opioid trước đó vì nguy cơ ức chế hô hấp đáng kể ở những bệnh nhân chưa từng sử dụng opioid.
Nên dựa trên tiền sử sử dụng opioid của bệnh nhân để xác định liều dùng ban đầu của fentanyl. Tham khảo Tóm tắt đặc tính của sản phẩm (SPC) để có thông tin về liều khởi đầu và hiệu chỉnh liều.
Điểm tin: Võ Thị Thùy, Nguyễn Thị Tuyến