Cần xem xét cẩn thận về các lợi ích và rủi ro tiềm tàng của thuốc điều trị nồng độ testosteron thấp. Nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế để có được quyết định phù hợp.
Testosteron là gì?
Testosteron là hormon chủ yếu sản xuất bởi tinh hoàn và là hormon sinh dục chính ở nam giới. Hormon này có vai trò duy trì sự cân bằng suốt đời của các thay đổi liên quan đến dậy thì ở nam giới, bao gồm tăng mật độ xương, khối lượng cơ bắp, mọc lông và ham muốn tình dục.
Nồng độ testosteron của tôi có thể thấp không?
Một tỉ lệ nhỏ nam giới không sản xuất đủ testosteron. Điều này có thể xuất phát từ các vấn đề ở tinh hoàn hoặc ở bộ phận kiểm soát việc sản xuất testosteron ở não. Nhiều tình trạng phổ biến có thể dẫn đến nồng độ testosteron thấp, chẳng hạn như béo phì, tiểu đường, hội chứng ngưng thở khi ngủ, sử dụng thuốc opioid, và trầm cảm. Trong những trường hợp này, phương pháp điều trị nên tập trung vào điều trị nguyên nhân. Nồng độ testosteron cũng giảm tự nhiên khi độ tuổi tăng dần và dao động theo thời gian trong ngày. Các triệu chứng của nồng độ testosteron thấp thường không đặc hiệu, thường bao gồm rối loạn chức năng tình dục, tâm trạng chán nản, giảm năng lượng và giảm khối lượng cơ bắp. Nhiều tình trạng khác cũng có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
Chẩn đoán nồng độ testosterone thấp như thế nào?
Đánh giá nên được bắt đầu bởi bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu. Để chẩn đoán nồng độ testosteron thấp, các mẫu máu nên được lấy và kiểm tra vào 2 ngày khác nhau bởi phòng thí nghiệm chuẩn. Các mẫu máu phải được lấy ngay vào buổi sáng khi đang nhịn ăn để có được kết quả chính xác. Kết quả xét nghiệm nước bọt hoặc xét nghiệm máu tại nhà không được khuyến khích vì chúng không chính xác.
Nồng độ testosteron thấp có cần điều trị?
Việc điều trị chỉ nên được thực hiện dưới chỉ định của bác sĩ và sau khi đã có chẩn đoán xác định. Khi nồng độ testosteron thấp gây ra bởi các nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến tinh hoàn, điều trị mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Tuy nhiên, khi nồng độ testosteron giảm do tuổi, lợi ích của việc điều trị là không rõ ràng. Không nên dùng testosteron cho một số đối tượng nam giới trừ khi đã cân nhắc kỹ lưỡng các lợi ích và rủi ro của điều trị (xem Bảng 1). Để đảm bảo an toàn khi điều trị bằng testosteron, cần kiểm tra và theo dõi kết quả xét nghiệm thường xuyên. Khi các triệu chứng không được cải thiện, nên ngừng điều trị.
Còn về thuốc điều trị được bán tại nhà thuốc hoặc trên Internet?
Nên tránh dùng các thuốc điều trị được bán tại nhà thuốc và trên Internet do các sản phẩm này thường bị dán nhãn sai và có thể chứa các thành phần gây hại. Thực phẩm chức năng cần được sản xuất bởi các công ty dược phẩm đã được cấp phép.
Tôi có thể làm gì khác để cảm thấy tốt hơn?
Nên nói chuyện với bác sĩ về các lo lắng của bạn. Các triệu chứng liên quan đến nồng độ testosteron thấp có thể bị gây ra bởi nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Thực hiện chẩn đoán chính xác sẽ giúp tìm ra phương pháp điều trị phù hợp cho bạn. Duy trì cân nặng phù hợp, tập thể dục thường xuyên và duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp giải quyết nhiều triệu chứng của nồng độ testosteron thấp mà không gây ra các tác dụng không mong muốn.
Bảng 1: Nồng độ testosteron thấp liên quan đến độ tuổi và biện pháp điều trị
Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA Hoa Kỳ) không chấp thuận bất kỳ loại thuốc điều trị nào cho các bệnh nhân có nồng độ testosteron thấp liên quan đến tuổi. Với các bệnh nhân vẫn mong muốn điều trị bằng thuốc, hiểu được lợi ích và rủi ro khi dùng thuốc là rất quan trọng.
Lợi ích tiềm ẩn của thuốc điều trị
- Ít hoặc không ảnh hưởng tới các triệu chứng trầm cảm hoặc khả năng nhận thức.
- Cải thiện chức năng tình dục ở mức độ từ ít - trung bình.
- Cải thiện khả năng cương dương ở mức độ từ ít - trung bình (cải thiện kém hơn so với sildenafil)
- Ít hoặc không có ảnh hưởng đến chức năng sinh lý tổng thể, sức khỏe thể chất và tinh thần.
Rủi ro tiềm tàng của thuốc điều trị
- Có thể làm tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ, đặc biệt đối với bệnh nhân nam cao tuổi hoặc bệnh nhân có tiền sử bệnh tim.
- Có thể gây ra đau vú hoặc vú to.
- Có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông ở chi dưới và phổi.
- Có thể làm nặng thêm các triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến.
- Có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến.
Lưu ý:
- Không sử dụng testosteron nếu bạn đang mắc hoặc có thể mắc ung thư tiền liệt tuyến hoặc ung thư vú.
- Trẻ em và phụ nữ có thai nên tránh tiếp xúc với các chế phẩm testosteron dùng tại chỗ.
Nguồn: JAMA Network 2020
Người dịch: Ngô Phước Long, ThS. Nguyễn Thị Thu Thủy