Mới đây, nhóm nghiên cứu Epi-Phare thuộc ANSM-Cnam vừa công bố một nghiên cứu mới được tiến hành trên dữ liệu của khoảng 2,8 triệu trẻ em từ cơ sở dữ liệu của Hệ thống Dữ liệu Y tế Quốc gia Pháp (SNDS) giai đoạn 2010 đến 2015. Trong đó, 4.773 trẻ có cha dùng valproat trong giai đoạn sinh tinh (khoảng 3-4 tháng trước khi thụ tinh). Nghiên cứu đã ghi nhận được 583 trẻ xuất hiện ít nhất một loại rối loạn phát triển thần kinh, cụ thể 149 trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD); 42 trẻ có chậm phát triển trí tuệ; 77 trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ (ASD); 294 trẻ gặp rối loạn giao tiếp; 160 trẻ có khiếm khuyết liên quan khả năng học tập. 

Theo đó, so với nhóm trẻ có cha được điều trị với với các thuốc lamotrigin hoặc levetiracetam, nguy cơ mắc rối loạn phát triển thần kinh ở trẻ có cha sử dụng valproat trong thời kỳ thụ tinh tăng khoảng 24%. Đáng chú ý là, nguy cơ chậm phát triển trí tuệ tăng gấp đôi, tương đương tăng thêm khoảng 3,5 trường hợp trên mỗi 1.000 trẻ có cha điều trị với valproat so với nhóm trẻ có cha điều trị với lamotrigin hoặc levetiracetam. Kết quả nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng các rối loạn phát triển thần kinh khác cũng có xu hướng tăng tuy nhiên với mức độ vừa phải và cần được xác nhận thêm trong các nghiên cứu tiếp theo.

Nghiên cứu mới này của EPI-PHARE là nghiên cứu có quy mô lớn nhất cho đến thời điểm hiện tại về chủ đề này. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học vững chắc ủng hộ cho các các biện pháp nhằm hạn chế phơi nhiễm valproat ở nam giới trong độ tuổi sinh sản tại Pháp từ đầu năm 2025. Các kết quả nghiên cứu mới này sẽ được chuyển lên cấp Châu Âu để tiếp tục đánh giá. 

Bên cạnh đó, ANSM cũng nhắc lại các thay đổi về điều kiện kê đơn và cấp phát thuốc đang được áp dụng nhằm quản lý nguy cơ này tại Pháp.

Khuyến cáo dành cho bác sĩ

- Chỉ bác sĩ chuyên khoa thần kinh, tâm thần học hoặc nhi khoa mới được kê đơn valproat đầu tiên cho thanh thiếu niên và nam giới trong độ tuổi sinh sản. Đơn thuốc điều trị tiếp theo có thể được thực hiện bởi bất kỳ bác sĩ nào.

- Cảnh báo bệnh nhân về nguy cơ liên quan đến việc phơi nhiễm với valproat ở trẻ khi bắt đầu kê đơn cho nam giới có khả năng sinh sản, và ít nhất mỗi năm một lần sau đó.

- Cung cấp tờ thông tin sản phẩm và ký cam kết đã tư vấn nguy cơ này với bệnh nhân. Nếu không có cam kết được ký trong vòng một năm kèm theo đơn thuốc, dược sĩ sẽ không được cấp phát thuốc theo đơn cho bệnh nhân.

- Tư vấn cho bệnh nhân về sự cần thiết của các biện pháp tránh thai phù hợp, đối với cả nữ giới  trong quá trình điều trị và ít nhất ba tháng sau khi ngừng điều trị;

- Khuyến cáo bệnh nhân không được hiến tinh trùng trong quá trình điều trị bằng valproat hoặc các dẫn xuất của valproat, và trong ít nhất ba tháng sau khi ngừng thuốc

- Tư vấn cho bệnh nhân về việc lưu trữ tinh trùng trước khi bắt đầu điều trị.

- Khuyến cáo bệnh nhân thông báo cho bác sĩ điều trị khi có kế hoạch sinh con để được cân nhắc liệu pháp điều trị thay thế phù hợp

- Cảnh báo bệnh nhân không tự ý ngừng thuốc và giải thích các nguy cơ khi ngừng thuốc đột ngột.

- Nếu một phụ nữ đang mang thai hoặc sinh con với một bệnh nhân nam đang sử dụng valproat, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có kế hoạch chăm sóc phù hợp.

Khuyến cáo dành cho dược sĩ

- Yêu cầu xuất trình đơn thuốc do bác sĩ chuyên khoa thần kinh, tâm thần hoặc nhi khoa kê đơn, cũng như đơn thuốc tiếp theo (nếu có), bản cam kết được ký bởi bác sĩ kê đơn có ngày ký không quá một năm trước khi cấp phát thuốc cho bệnh nhân nam giới trong độ tuổi sinh sản.

- Đảm bảo bệnh nhân đã nhận được tờ thông tin sử dụng thuốc và đã được cảnh báo về nguy cơ liên quan đến valproat.