Nhiễm toan ceton là một tình trạng đe doạ tính mạng, cần can thiệp cấp cứu y tế. Đây là một phản ứng bất lợi đã biết của thuốc ức chế kênh đồng vận chuyển natri - glucose 2 (SGLT-2), bao gồm các hoạt chất empagliflozin và dapagliflozin.

Tổng quan về nhiễm toan ceton và thuốc ức chế SGLT-2

Cơ chế 

Thuốc ức chế SGLT-2 làm tăng nguy cơ nhiễm toan ceton thông qua nhiều cơ chế kích thích tăng tổng hợp ceton và phân giải lipid, bao gồm:

- Tăng tiết glucagon

- Đường niệu, làm giảm đường huyết và dẫn đến giảm liều insulin

- Tái hấp thu ceton tại thận

- Lợi niệu thẩm thấu

Yếu tố nguy cơ

Bệnh nhân mắc đái tháo đường typ 2 đã có nguy cơ nhiễm toan ceton (biến chứng nhiễm toan ceton của đái tháo đường). Tuy nhiên, các báo cáo về tình trạng nhiễm toan ceton cũng đã được ghi nhận ở những bệnh nhân không mắc đái tháo đường có sử dụng empagliflozin .

Bệnh nhân sử dụng thuốc ức chế SGLT-2 có thể có các yếu tố khác  làm tăng nguy cơ nhiễm toan ceton, được trình bày trong Bảng 1.

Bảng 1: Các yếu tố nguy cơ nhiễm toan ceton trên bệnh nhân sử dụng thuốc ức chế SGLT-2

Cân nhắc kê đơn

Thận trọng khi kê đơn thuốc ức chế SGLT-2 cho bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ nhiễm toan ceton.

Nhân viên y tế cần thông tin cho bệnh nhân đang sử dụng thuốc ức chế SGLT-2 về các yếu tố nguy cơ, dấu hiệu và triệu chứng nhiễm toan ceton. Đường huyết có thể ở mức bình thường hoặc chỉ tăng nhẹ. Các triệu chứng có thể không đặc hiệu và bao gồm buồn nôn, nôn, khó chịu, chán ăn, đau bụng, khát nước bất thường, khó thở, chóng mặt hoặc lú lẫn. Do đó, người bệnh cần gặp bác sĩ ngay khi xuất hiện triệu chứng của nhiễm toan ceton, bất kể có mức đường huyết nào. 

Cân nhắc theo dõi nồng độ ceton và tạm thời ngừng thuốc ức chế SGLT-2 trong các trường hợp bệnh nhân có nguy cơ cao nhiễm toan ceton. Tham khảo các hướng dẫn điều trị lâm sàng ở địa phương, bao gồm xử trí trước phẫu thuật/thủ thuật và trong trường hợp có bệnh lý cấp tính.

Tình trạng nhiễm toan ceton có thể kéo dài ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2, kể cả khi đã ngừng sử dụng thuốc ức chế SGLT-2.

Các báo cáo được ghi nhận tại New Zealand liên quan đến empagliflozin

Từ tháng 1/2021 đến 15/9/2024, 87 báo cáo ghi nhận nhiễm toan ceton trên bệnh nhân đang sử dụng empagliflozin.

Tất cả trường hợp này đều là báo cáo nghiêm trọng với thời gian khởi phát trung bình là 59 ngày (từ 1 đến703 ngày). Bảng 2 mô tả đặc điểm nhân khẩu học của các trường hợp được ghi nhận.

Các yếu tố nguy cơ được báo cáo trong một số trường hợp bao gồm:

- Nhiễm khuẩn cấp tính

- Thay đổi chế độ ăn

- Mất nước

- Sút cân

- Giảm hoặc bỏ liều insulin 

- Phẫu thuật/thủ thuật

- Uống nhiều rượu

Bảng 2: Phân bố giới tính, tuổi và chủng tộc ở các ca báo cáo về nhiễm toan ceton khi sử dụng empagliflozin, từ 1/1/2021 đến 15/9/2024