Một số trường hợp tăng calci huyết nghiêm trọng và đe dọa tính mạng đã được báo cáo khi sử dụng denosumab 60mg cho trẻ em và thanh thiếu niên trong các thử nghiệm lâm sàng về bệnh xương thủy tinh và trong quá trình sử dụng thuốc ngoài chỉ định(off-label). Denosumab 60mg (Prolia) được chấp thuận sử dụng cho người lớn bị loãng xương và các tình trạng mất xương. Không nên sử dụng thuốc cho trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi.
Khuyến cáo dành cho nhân viên y tế:
- Denosumab 60mg (Prolia) chỉ được chấp thuận sử dụng cho người trưởng thành (từ 18 tuổi trở lên) để điều trị bệnh loãng xương và các tình trạng mất mô xương khác.
- Một số trường hợp tăng calci huyết nghiêm trọng và đe dọa tính mạng đã được báo cáo khi sử dụng denosumab 60mg cho trẻ em và thanh thiếu niên trong các thử nghiệm lâm sàng về bệnh xương thủy tinh và trong quá trình sử dụng thuốc off-label.
- Các trường hợp tăng calci huyết xảy ra trong quá trình điều trị hoặc trong vài tuần đến vài tháng sau liều cuối cùng.
- Không nên sử dụng Denosumab 60mg (Prolia) cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên dưới 18 tuổi.
- Denosumab 120mg (Xgeva) vẫn được chấp thuận sử dụng cho thanh thiếu niên trưởng thành trong điều trị bệnh u xương tế bào khổng lồ (cùng với các chỉ định khác).
Khuyến cáo của nhân viên y tế dành cho bệnh nhân hoặc cha mẹ và người chăm sóc:
- Denosumab 60mg (Prolia) là thuốc sử dụng để điều trị bệnh loãng xương ở người trưởng thành, điều trị các tình trạng khác liên quan đến bào mòn xươngvà làm tăng nguy cơ gãy xương.
- Đã có những trường hợp tăng calci huyết nghiêm trọng (tăng calci trong máu) ở trẻ em và thanh thiếu niên đang sử dụng denosumab ngoài các chỉ định hiện được phê duyệt.
- Đối với bệnh nhân dưới 18 tuổi sử dụng Prolia, cha mẹ hoặc người chăm sóc nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để hiểu tác động của thuốc đến người bệnh.
- Denosumab 120mg (Xgeva) vẫn được chấp thuận sử dụng cho thanh thiếu niên trưởng thành trong điều trị bệnh u xương tế bào khổng lồ (cùng với các chỉ định khác).
- Tất cả bệnh nhân sử dụng denosumab cần đọc kỹ tờ Thông tin dành cho Bệnh nhân và tờ nhắc nhở dành cho bệnh nhân, hỏi nhân viên y tế nếu lo lắng về các tác dụng không mong muốn của thuốc.
Ảnh hưởng của denosumab tới nồng độ calci máu
Denosumab 60mg (Prolia) được chỉ định cho người trưởng thành để điều trị loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh và nam giới có nguy cơ gãy xương cao. Thuốc cũng được sử dụng ở người lớn để điều trị chứng mất mô xương liên quan đến việc sử dụng glucocorticoid toàn thân kéo dài hoặc điều trị thay thế hormon trong ung thư tuyến tiền liệt, hay ở những bệnh nhân có nguy cơ gãy xương cao.
Denosumab 120mg (Xgeva) được chỉ định cho người lớn và thanh thiếu niên để điều trị bệnh u xương tế bào khổng lồ không thể cắt bỏ được hoặc khi việc phẫu thuật cắt bỏ có khả năng làm bệnh trầm trọng hơn. Denosumab 120mg cũng được chỉ định ở người lớn để phòng ngừa các biến cố liên quan đến xương (gãy xương bệnh lý, xạ trị xương, chèn ép tủy sống hoặc phẫu thuật xương) có các khối u ác tính tiến triển liên quan đến xương.
Denosumab là một kháng thể đơn dòng (IgG2) ngăn ngừa mất mô xương bằng cách ức chế thụ thể RANK trên bề mặt của tiền hủy cốt bào và hủy cốt bào (tế bào hủy xương), do đó làm giảm sự phân hủy xương. Bằng cách này, xương trở nên chắc khỏe và ít bị gãy hơn.
Do tác dụng làm cho xương chắc khỏe hơn nên denosumab có liên quan đến sự giảm nồng độ calci trong máu (hạ calci huyết).
Denosumab 120mg cũng có liên quan đến nồng độ calci cao trong máu (tăng calci huyết) sau khi ngừng điều trị ở những bệnh nhân u tế bào khổng lồ của xương - xem phần bên dưới.
Các trường hợp tăng calci huyết ở trẻ em và thanh thiếu niên sử dụng denosumab 60mg
Đã có báo cáo về các trường hợp tăng calci huyết nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng cần nhập viện vàbị biến chứng do tổn thương thận cấp ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi sử dụng denosumab 60mg trong các thử nghiệm lâm sàng.
Những thử nghiệm này nghiên cứu điều trị bằng denosumab ở đối tượng bệnh nhân dưới 18 tuổi mắc bệnh xương thủy tinh. Đây là một nhóm bệnh lý di truyền, biểu hiện đặc trưng là xương giòn và dễ gãy.
Tính đến 26/08/2021, trên thế giới cũng đã có khoảng 20 báo cáo nghi ngờ về tác dụng không mong muốn tăng calci huyết trong quá trình sử dụngProlia ngoài chỉ định ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi. Các báo cáo bao gồm các trường hợp trẻ em mắc bệnh xương thủy tinh và những bệnh nhi có nhiều bệnh lý khác. Cũng có một số ít báo cáo về tăng calci huyết ở bệnh nhân dưới 18 tuổi sau khi ngừng điều trị.
Các triệu chứng của tăng calci huyết bao gồm khát nước, đi tiểu nhiều, buồn ngủ, lú lẫn, mất tập trung, mệt mỏi, táo bón và yếu cơ. Tăng calci máu nặng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thận (tổn thương thận cấp tính), gây hôn mê, rối loạn nhịp tim và ngừng tim.
Đánh giá và cập nhật khuyến cáo
Một khảo sát gần đây ở châu Âu đã đánh giá trường hợp tăng calci huyết nghiêm trọng và khuyến cáo đưa ra những cảnh báo mạnh hơn đối với việc sử dụng Prolia ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi. MHRA đã xem xét đánh giá này cùng với những dữ liệu an toàn và đồng ývới việc cập nhật thông tin sản phẩm.
Tờ Tóm tắt Đặc tính Sản phẩm (SmPC) của Prolia đã được cập nhật khuyến cáo khôngnên sử dụng denosumab 60mg cho trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi do vấn đề an toàn về tăng calci huyết nghiêm trọng. Bên cạnh đó cũng có những cảnh báo rằng sự ức chế RANK/RANK ligand (RANKL) trong các nghiên cứu trên động vật có thể liên quan đến việc ức chế sự phát triển xương và không mọc răng.
Denosumab 120mg và nguy cơ tăng calci huyết có ý nghĩa lâm sàng
Theo SmPC của Xgeva, tăng calci huyết có ý nghĩa lâm sàng là một nguy cơ đã biết sau khi ngừng sử dụng thuốc denosumab 120mg ở những bệnh nhân đang phát triển xương. Do đó, denosumab 120mg không được khuyến cáo ở những bệnh nhân này.
Trong điều trị u xương tế bào khổng lồ, tăng calci huyết có ý nghĩa lâm sàng cũng đã được báo cáo ở thanh thiếu niên có cấu trúc xương đã phát triển hoàn toàn và người trưởng thành, thường xảy ra từ vài tuần đến vài tháng sau khi ngừng điều trị (tăng calci huyết hồi ứng) - xem lời khuyên trong Cập nhật về an toàn thuốc Xgeva và nguy cơ tăng calci huyết hồi ứng.
Nguồn: CTV. Nguyễn Phương Thảo, CTV. Nguyễn Thị Thu Hằng, CTV. ĐinhThị Thủy
Phụ trách chuyên mục: ThS.DS. Nguyễn Thị Tuyến