Sau khi ghi nhận được một trường hợp viêm gan cấp tính gây tử vong và nhiều trường hợp gặp phản ứng nghiêm trọng khác liên quan, Cơ quan An toàn Thực phẩm, Môi trường và Sức khỏe lao động Quốc gia Pháp (ANSES) đã tiến hành một nghiên cứu nhằm đánh giá các tác dụng không mong muốn gây ra do sử dụng các thực phẩm chức năng chứa thành phần quả của cây Garcinia cambogia (còn có tên gọi khác là Garcinia gummy-gutta, thuộc chi Garcinia, họ Bứa - Clusiaceae).
ANSES đã tiến hành một phân tích toàn cầu trên các trường hợp được ghi nhận trên y văn thông qua tổng quan tài liệu và các hệ thống giám sát tại Pháp, châu Âu và Bắc Mỹ. Kết quả đã ghi nhận các trường hợp tổn thương trên gan, tâm thần, hệ tiêu hoá (viêm tuỵ), tim mạch và cơ (tiêu cơ vân). Chỉ tính riêng tại Pháp, đã có 38 báo cáo về tác dụng không mong muốn được ghi nhận trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến tháng 3/2024. Ngoài ra, cơ quan này cũng ghi nhận một số tương tác thuốc có thể gây tăng các tác dụng không mong muốn hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc.
Những phản ứng này có thể xảy ra trên bệnh nhân có tiền sử rối loạn tâm thần, viêm tuỵ hoặc gan, hoặc một số bệnh lý liên quan tới tim mạch chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng huyết áp, cũng như người bệnh sử dụng các thuốc có thể ảnh hưởng tới chức năng gan, bao gồm thuốc kháng virus hoặc thuốc chống trầm cảm. Tuy nhiên, các phản ứng nghiêm trọng cũng được ghi nhận trên các bệnh nhân không có bất cứ tiền sử bệnh lý nào. Dựa trên kết quả của phân tích này, ANSES khuyến cáo không sử dụng các sản phẩm chứa thành phần Garcinia cambogia.
Việc cấm sử dụng và những cáo buộc y tế
Trong quá trình phân tích, ANSES cũng xác định việc kê đơn và phân phối các thuốc hoặc các chế phẩm thuốc có thành phần Garcinia cambogia đã bị cấm tại Pháp kể từ năm 2012. Những chế phẩm này chưa chứng minh được hiệu quả và có thể gây ra những nguy cơ có hại cho sức khoẻ trên người bệnh.
Tuy nhiên, việc sử dụng Garcinia cambogia trong thành phần các sản phẩm thực phẩm chức năng hiện chưa bị cấm. Một số yêu cầu đánh giá về các cáo buộc y tế đã được gửi lên Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA). Những cáo buộc này liên quan đến việc sử dụng các chế phẩm để kiểm soát cân nặng, giảm tích mỡ và giảm cảm giác thèm ăn, kiểm soát đường huyết và cholesterol. Tuy nhiên, ANSES nhấn mạnh theo quy định hiện hành (số 1924/2006 ngày 20/12/2006) việc sử dụng các chế phẩm này không bị ngăn cấm trong thời gian chờ thẩm định các cáo buộc.
Mở rộng đánh giá nguy cơ tại châu Âu
Tác dụng giảm cân của Garcinia cambogia được cho là liên quan đến một dạng acid hydroxycitric (AHC) có trong quả của cây này. EFSA hiện đang tiến hành đánh giá nguy cơ liên quan đến việc sử dụng acid hydroxycitric (AHC). Kết quả ghi nhận được cho thấy có thể cần hạn chế, thậm chí là cấm sử dụng chất này và các chất khác liên quan, bao gồm Garcinia cambogia.
Ngoài Garcinia cambogia, ANSES nhấn mạnh tầm quan trọng về việc thống nhất danh sách các loài, chi thực vật, cách dùng và liều lượng cho phép, cũng như công bố các hạn chế và cảnh báo liên quan đến việc sử dụng các thành phần này trong các sản phẩm thực phẩm chức năng tại châu Âu.
Điểm tin: SV. Trần Thị Quỳnh Anh
Hiệu đính: DS. Hoàng Hải Linh, Phụ trách: ThS.DS. Nguyễn Mai Hoa