Ba tác dụng không mong muốn chính của các kháng thể đơn dòng “mab” bao gồm nhiễm trùng, giải phóng các cytokin và các phản ứng phản vệ.

Đối với hai nhóm kháng thể đơn dòng chính được sử dụng phổ biến là kháng thể kháng yếu tố phát triển nội mô mạch máu (VEGF) và kháng thể kháng yếu tố tăng trưởng biểu mô (EGFR), các tác dụng không mong muốn thường gặp bao gồm:

1 - Tác dụng không mong muốn thường gặp của kháng thể kháng VEGF

Các thuốc này tác dụng thông qua đối kháng hoạt động của yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu VEGF (Vascular Endothelium Growth Factor). Do đó, nhờ ức chế sự hình thành mạch máu, các thuốc này có thể dẫn đến một số tác dụng không mong muốn như sau:

- Huyết khối mạch máu,tĩnh mạch hoặc động mạch với các biểu hiện như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, viêm ruột thiếu máu cục bộ và thuyên tắc phổi.

- Tăng huyết áp,trong trường hợp đặc biệt của hội chứng rối loạn tuần hoàn não sau có thể hồi phục (còn gọi là tăng áp lực sọ não).

- Vết ban đỏ gây mất cảm giác ở lòng bàn tay – bàn chân, hay còn gọi là hội chứng bàn tay - bàn chân.

- Ngoài ra,còn có các biến cố xuất huyết, thay đổi chức năng tâm thất trái, thủng hoặc rò đường tiêu hóa, chậm lành sẹo, hoại tử xương hàm, protein niệu, …

Trong số các thuốc kháng VEGF, ví dụ bevacizumab Avastin®, kháng thể đơn dòng (“mab”) người hóa (“zu”) thường được chỉ định phối hợp trong nhiều bệnh lý ung thư như ung thư đại trực tràng di căn, ung thư vú di căn, ung thư phế quản không phải tế bào nhỏ, ung thư thận, ung thư biểu mô buồng trứng hay phúc mạc, ung thư cổ tử cung. Trong một số trường hợp, thuốc còn được sử dụng với chỉ định chưađược cấp phép, như điều trị thoái hóa điểm vàng.

2 - Tác dụng không mong muốn của chất ức chế EGFR

Các thuốc này, thông qua đối kháng với thụ thể của yếu tố tăng trưởng biểu mô EGFR (Epithelium Growth Factor Receptor), làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư và sự hình thành mạch. Các tác dụng không mong muốn chính bao gồm:

- Chủ yếu là các tác dụng ngoài da với các trường hợp khô da, nứt nẻ, ngứa, tổn thương dạng mụn đôi khi dẫn đến biến chứng nhiễm trùng da như áp xe hoặc nhiễm trùng huyết, nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tiên lượng sống. Các tác dụng ngoài da có thể bao gồm cả gia tăng sắc tố, những biểu hiện nhạy cảm với ánh sáng hoặc với tia xạ và những tổn thương móng với dạng loạn dưỡng.

- Tác dụng không mong muốn trên mắt và giác mạc.

- Viêm niêm mạc.

- Thủng tiêu hóa, viêm phổi kẽ, viêm gan, ...

Nguồn: BIP Occitanie2018;25(4): 68—89

Điểm tin: Dương Khánh Linh