Truyền chế phẩm chứa sắt? Cân nhắc nồng độ phosphate trong máu
Thông tin chính:
- Dịch truyền sắt carboxymaltose có thể gây hạ phosphate máu
- Nguy cơ hạ phosphate máu cần được xem xét trước khi truyền sắt carboxymaltose
(Ảnh minh họa: nguồn internet)
Thông tin chung:
Sắt carboxymaltose là chế phẩm sắt tiêm tĩnh mạch. Một số bệnh nhân có thể bị hạ phosphat máu sau khi dùng thuốc. Trong nhiều trường hợp, giảm phosphat máu nhẹ, thoáng qua và không có triệu chứng.
Các trường hợp nghiêm trọng hơn hoặc kéo dài có thể dẫn đến yếu cơ, đau, thay đổi trạng thái tinh thần và thoái hóa xương.
Báo cáo tại New Zealand
Từ tháng 2 năm 2016 đến tháng 4 năm 2018, Trung tâm theo dõi phản ứng có hại (CARM) đã nhận được 5 báo cáo về trường hợp hạ phosphate máu do tiêm chế phẩm sắt. Sắt carboxymaltose là thuốc nghi ngờ trong tất cả các trường hợp đã báo cáo, với liều 1.000 mg. Tất cả các bệnh nhân đã hồi phục sau khi ngưng sử dụng sắt carboxymaltose. Bốn trong 5 bệnh nhân này đã bị bệnh thận từ trước (Bảng 1).
Các trường hợp được công bố
Hạ phosphate máu có triệu chứng liên quan đến việc sử dụng sắt carboxymaltose đã được
báo cáo trong các tài liệu. Các triệu chứng bao gồm chóng mặt, buồn nôn, yếu, ngứa ran ở tay và các triệu chứng giống như trầm cảm. Các tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc định lượng nồng độ phosphate trong huyết thanh và chức năng thận để đánh giá nguy cơ xuất hiện chứng hạ phosphate máu và tiếp tục theo dõi nồng độ phosphat sau khi sử dụng sắt carboxymaltose.
Cơ chế đề xuất
Cơ chế gây hạ phosphat máu liên quan đến carboxymaltose sắt không rõ ràng, tuy nhiên, yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi protein điều tiết 23 (FGF23) có thể có liên quan. FGF23 được tiết ra bởi các tế bào xương và có tác dụng làm tăng bài tiết phosphat thông qua thận. Sử dụng sắtcarboxymaltose làm tăng lượng FGF23 có hoạt tính sinh học, do đó làm tăng mất phosphate thận.
Xử trí
Mặc dù hạ phosphate máu nhẹ sau khi truyền sắt phổ biến và thoáng qua, nhưng hạ phosphate máu có triệu chứng thường rất hiếm. Các bác sĩ lâm sàng nên cảnh giác với khả năng hạ phosphate máu sau khi điều trị bằng sắt carboxymaltose, đặc biệt nếu bệnh nhân có các triệu chứng như suy nhược, đau xương hoặc thay đổi trạng thái tâm thần. Ở những bệnh nhân này, cần phải định lượng phosphate huyết thanh và điều trị giảm phosphate máu. Cần có sự cân nhắc kỹ khi sử dụng các sản phẩm sắt đường tiêm thay thế ở bệnh nhân có yếu tố nguy cơ hoặc có tiền sử hạ phosphate máu.
Nguồn: https://medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/December%202018/Infusing%20Iron.htm
Điểm tin: Đỗ Thu Thanh, Nguyễn Thị Tuyến