Các thuốc đồng vận GLP-1 (GLP-1 RA) đã và đang được khuyến cáo sử dụng nhằm kiểm soát đường huyết và giảm thiểu các nguy cơ tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2. Gần đây, nhóm thuốc này cũng được sử dụng với mục đích giảm cân. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa GLP-1 RA và nguy cơ mắc các bệnh túi mật hoặc mật vẫn còn rất nhiều tranh cãi.
Một tổng quan hệ thống và phân tích gộp đã được thực hiện nhằm đánh giá mối liên hệ giữa sử dụng GLP-1 RA và nguy cơ mắc các bệnh túi mật hoặc đường mật, đồng thời khám phá các yếu tố nguy cơ liên quan đến mối liên hệ này.
Tổng quan truy xuất các nghiên cứu từ các nguồn dữ liệu bao gồm MEDLINE/PubMed, EMBASE, Web of Science, và Cochrane Library (30/6/2021), các trang web đăng ký thử nghiệm lâm sàng (10/7/2021) và danh sách tài liệu tham khảo. Không có giới hạn về ngôn ngữ.
Các nghiên cứu được lựa chọn là các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCT) so sánh việc sử dụng GLP-1 RA với giả dược hoặc thuốc khác ở người lớn.
Hai nghiên cứu viên làm tổng quan độc lập trích xuất dữ liệu theo khuyến cáo của PRISMA và đánh giá chất lượng từng nghiên cứu bằng công cụ phân tích rủi ro thiên vị (risk-of-bias) của Cochrane Collaboration. Tỷ số nguy cơ gộp (pooled RRs) được tính toán bằng các sử dụng các mô hình tác động ngẫu nhiên hoặc cố định thích hợp. Chất lượng bằng chứng được đánh giá bằng khung GRADE.
Tiêu chí chính của nghiên cứu là xuất hiện các bệnh về túi mật hoặc đường mật. Tiêu chí phụ là các bệnh mật, ung thư mật, cắt túi mật, viêm túi mật và sỏi mật. Phân tích dữ liệu được thực hiện từ 5/8/2021 đến 3/9/2021.
Kết quả
Nghiên cứu bao gồm 76 RCT với tổng cộng 103371 bệnh nhân (độ tuổi trung bình [SD] là 57,8 [6,2] tuổi; trong đó 41868 [40,5%] là phụ nữ). Theo kết quả của tất cả các thử nghiệm, sử dụng GLP-1 RA làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về túi mật hoặc đường mật (RR = 1,37; 95% CI = 1,23-1,52), bao gồm sỏi mật (RR = 1,27; 95% CI = 1,10-1,47), viêm túi mật (RR = 1,36; 95% CI = 1,14-1,62) và bệnh đường mật (RR = 1,55; 95% CI 1,08-2,22). Sử dụng GLP-1 RA cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về túi mật hoặc đường mật trong thử nghiệm về giảm cân (n = 13; RR = 2,29; 95% CI = 1,64-3,18) và đái tháo đường typ 2 hoặc bệnh khác (n = 63; RR = 1,27; 95% CI = 1,14-1,43; p<0,001 giữa hai nhóm). Sử dụng GLP-1 RA liều cao (RR = 1,56; 95% CI = 1,36-1,78) làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về túi mật hoặc mật so với liều thấp (RR = 0,99; 95% CI = 0,73 -1,33; p = 0,006 giữa hai nhóm). Thời gian sử dụng GLP-1 RA dài (RR = 1,40; 95% CI = 1,26-1,56) làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về túi mật hoặc mật so với thời gian ngắn hơn (RR = 0,79; 95% CI = 0,48-1,31; p = 0,03 giữa hai nhóm).
Kết luận
Nghiên cứu tổng quan hệ thống – phân tích gộp các RCT cho thấy sử dụng GLP-1 RA liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh về túi mật hoặc đường mật, đặc biệt khi sử dụng với liều cao, trong thời gian dài, và vớimục đích giảm cân.
Điểm tin: CTV. Lê Thị Nguyệt Minh, ThS.DS. Nguyễn Thị Tuyến